Krwiodawstwo jest oparte na zasadzie dobrowolnego i bezpłatnego oddawania krwi.

Osobie, która została zarejestrowana w jednostce organizacyjnej publicznej służby krwi i oddała bezpłatnie krew przysługuje tytuł „Honorowy Dawca Krwi”.

Tytuł i odznaka „Zasłużony Dawca Krwi” (nadaje PCK) przysługuje:

• kobiecie, która oddała co najmniej 5 litrów krwi lub co najmniej 15 litrów osocza, co odpowiada10 donacjom krwinek płytkowych, pobranych metodą aferezy,
• mężczyźnie, który oddał co najmniej 6 litrów krwi lub co najmniej 20 litrów osocza, co odpowiada 12 donacjom krwinek płytkowych, pobranych metodą aferezy.

 Honorowemu Dawcy, który oddał co najmniej 20 l krwi lub innych, równoważnych składników mogą być nadawane ordery i odznaczenia oraz odznaka „Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu” (nadaje ją Minister Zdrowia).

 Honorowemu Dawcy Krwi, zgodnie z art. 9 ustawy o publicznej służbie krwi przysługuje:

• zwolnienie od pracy w dniu oddania krwi i na czas okresowego badania lekarskiego z zachowaniem prawa do wynagrodzenia,
• zwrot kosztów przejazdu do najbliższej jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi, w której oddaje krew na zasadach określonych w przepisach w sprawie diet i innych należności z tytułu podróży służbowych na obszarze kraju, koszty te ponosi jednostka organizacyjna publicznej służby krwi,
• posiłek regeneracyjny po oddaniu krwi lub jej składników o wartości kalorycznej 4.500 kalorii (tj. 8 czekolad),
• uprawnienia do korzystania poza kolejnością z ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej w ramach ubezpieczenia zdrowotnego oraz świadczeń aptek (zasłużonemu honorowemu dawcy krwi art. 10, ustawy o publicznej służby krwi),
• dawcom rzadkich grup i dawcom, którzy przed pobraniem krwi zostali poddani zabiegowi uodpornienia lub innym zabiegom w celu uzyskania osocza lub surowic diagnostycznych, przysługuje oprócz wymienionych uprawnień – ekwiwalent pieniężny za pobraną krew i związane z tym zabiegi,
• publiczna służba zdrowia zapewnia anonimowość dawcy krwi. Oznakowanie opakowań krwi i preparatów krwiopochodnych nie może zawierać danych umożliwiających identyfikację dawcy przez biorcę lub inną osobę bądź jednostkę organizacyjną inną niż jednostka organizacyjna publicznej służby krwi (art.13, w/w ustawy).

Z dniem 1 stycznia 2007 r. Honorowym Dawcom przywrócono możliwość odliczenia darowizny w formie ekwiwalentu pieniężnego za oddaną krew od podstawy do opodatkowania.

Odznaczenia i przywileje należne dawcom wynikają z następujących aktów prawnych

• Ustawa z 22.08.1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz. U. z 1997 r., Nr 106, poz. 681 z późn. zm.).
• Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 21.08.2006 r. w sprawie wzoru oraz szczegółowych zasad i trybu nadawaniu odznaki honorowej „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi” (Dz. U. z 2006 r., Nr 180, poz. 1324).
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15.05.1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz. U. z 1996 r., Nr 60, poz. 281).
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 26.11.2004 r. w sprawie wartości kalorycznej posiłku regeneracyjnego przysługującego dawcy (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2602).
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 19.01.2006 r. w sprawie równoważnej ilości innych składników krwi, których oddawanie uprawnia dawcę do tytułów i odznak honorowych (Dz. U. z 2006 r., Nr 21, poz. 163).
• Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176, z późn. zm).